John Pawson
and his
Home Farm

ทางเข้าตกแต่งด้วยเก้าอี้เพียง 3 ตัวซึ่งเป็นผลงานของ Donald Judd เจ้าพ่อแห่งวงการดีไซน์มินิมอล ดูไร้ที่ติเกินกว่าจะเรียกว่าโถงทางเข้า "ไม่เป็นไร คุณใส่รองเท้าเข้ามาได้เลย!" สถาปนิกตะโกนข้ามบานกระจกขนาดใหญ่เพื่อบอกทีมงานของเราที่ดูลังเลอยู่ให้เดินเข้ามาข้างใน จากผลงานของเขาตั้งแต่ที่แฟล็กชิปสโตร์ของ Calvin Klein ในมหานครนิวยอร์กเมื่อปี 1995 ไปจนถึง London’s Design Museum ในปี 2016 John Pawson มีชื่อเสียงระดับนานาชาติจากสไตล์มินิมอลลิสต์ สิ่งที่เราคาดหวังเอาไว้จากการได้เห็นพื้นที่ที่ออกแบบได้อย่างลงตัวและน่าทึ่งนี้ กลับกลายเป็นรอยยิ้มที่ผ่อนคลายและเป็นมิตรของเขา

คอทส์วอลด์สตั้งอยู่ทางทิศเหนือของลอนดอน อยู่ห่างออกไปสองชั่วโมงโดยรถยนต์ และมีภูมิประเทศที่เต็มไปด้วยเนินเขาเขียวขจี ในอดีต ความเจริญของคอทส์วอลด์สมาจากการค้าขายผ้าขนสัตว์ โดยสิ่งที่เป็นสัญลักษณ์ของยุคนั้นคืออาคารแบบดั้งเดิมที่สร้างจากหินปูนสีน้ำผึ้งที่ขุดได้จากบริเวณนี้ หมู่บ้านที่กระจัดกระจายส่วนใหญ่ประกอบด้วยบ้านเรือนและกระท่อมที่ยังคงไว้ซึ่งจิตวิญญาณของประเทศอังกฤษในยุคโบราณ บ้านของ Pawson ยังคงรูปลักษณ์ภายนอกแบบคลาสสิกนี้ไว้ ในแบบที่ยากจะเชื่อว่านี่คือบ้านสไตล์มินิมอล แต่เมื่อก้าวเข้าไปภายในบ้านเพียงก้าวเดียว ความสงสัยนั้นก็หายไปทันที

เมื่อเข้าไปด้านใน ด้านขวามือเป็นห้องนั่งเล่น และถัดออกไปเป็นห้องรับประทานอาหารขนาดใหญ่และห้องครัว จุดศูนย์กลางของพื้นที่สีขาวขนาดใหญ่ที่ทอดยาวออกไปตามอาคารคือห้องครัว ประดับด้วยโคมไฟที่แขวนห้อยลงมาและโต๊ะยาวพร้อมที่นั่งสำหรับแปดคน ตกแต่งด้วยเครื่องเรือนสไตล์มินิมอลที่ยากจะจินตนาการได้จากภายนอกอาคารแบบดั้งเดิม แผ่นสเตนเลสและพื้นคอนกรีตขนาด 10 ซม. และหน้าต่างบานเลื่อนขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ระหว่างจุดกึ่งกลางของแสงที่ลอดเข้ามาเปิดไปสู่สวนด้านทิศตะวันตก ทำให้พื้นที่นั้นอบอวลไปด้วยแสงสว่างสบายตา ให้อารมณ์ของห้องสไตล์อินดัสเตรียล ในขณะที่ไม้เปลือยของคานเพดานโค้ง และพื้นผิวที่ดูดิบๆ ของผนังอิฐ ถูกทาด้วยสีขาว ให้ความอบอุ่นอย่างลงตัว

"เสา คาน และพื้นเดิมของบ้านหลังนี้ทั้งหมดทำมาจากต้นเอล์ม เราเลยนำไม้ท่อนเดียวกันมาใช้สำหรับห้องครัวและตู้ด้วย ต้นเอล์มเคยเป็นวัสดุทั่วไปที่ใช้ในการก่อสร้าง แต่โรคภัยไข้เจ็บได้ทำให้ต้นนี้หมดไปจากพื้นที่ เครื่องตกแต่งใหม่ทั้งหมดในบ้านหลังนี้ทำจากต้นเอล์มสูง 80 ฟุตสองต้นที่นำเข้ามาจากประเทศเยอรมนี"

Pawson ออกแบบทุกรายละเอียดในบ้านนี้ ไม่ใช่แค่เฟอร์นิเจอร์และไฟเท่านั้น แต่รวมถึงสวิตช์ไฟและลูกบิดประตู หรือแม้กระทั่งก๊อกน้ำและกระจก เขาพาเราเดินดูจากห้องหนึ่งไปยังอีกห้องหนึ่ง พลางอธิบายถึงรายละเอียดที่ใส่เข้าไปในทุกส่วน เขาเต็มไปด้วยพลังและความมีชีวิตชีวา ดูเหมือนว่าสิ่งที่เราคาดเอาไว้ว่า Pawson ในวัยเจ็ดสิบปีผู้กลับไปใช้ชีวิตที่เงียบสงบในชนบทก็ผิดไปเช่นกัน

"Catherine ภรรยาของผมใฝ่ฝันที่จะอยู่ในบ้านกระท่อมที่โอบล้อมด้วยดอกกุหลาบมานาน แต่ผมไม่อยากย้ายออกจากลอนดอน เพราะผมได้ผ่านจุดสูงสุดของอาชีพการงานของผมที่ลอนดอน ฉะนั้นถ้าผมมาถึงจุดนี้แล้ว เราจะทิ้งมันไปได้อย่างไรล่ะ แต่เมื่อเธอมาเจอบ้านหลังนี้ในปี 2012 ผมบอกกับเธอว่า 'นี่คือสิ่งที่เราต้องการมาโดยตลอด' ผมสามารถจินตนาการถึงศักยภาพของสถานที่แห่งนี้ได้อย่างชัดแจ้ง และมองเห็นในสิ่งที่คนส่วนใหญ่มองไม่เห็น"

Pawson กล่าวว่ามันมีเหตุผลที่ "คนส่วนใหญ่มองไม่เห็น" ศักยภาพนี้ บ้านหลังนี้สร้างขึ้นในปี 1610 เป็น "ฟาร์มเฮาส์" สำหรับคฤหาสน์ฝั่งตรงข้าม ก่อนที่ครอบครัว Pawson จะมาซื้อ บ้านหลังนี้เป็นของพี่น้องเก้าคนของครอบครัวเกษตรกรในพื้นที่ ซึ่งสมาชิกสองคนในนั้นอาศัยอยู่ที่นี่มานานกว่าหกสิบปี พวกเขาอาศัยอยู่ในส่วนต่อเติมของบ้านหลังใหญ่ ในขณะที่พื้นที่ที่เหลือนั้นเต็มไปด้วยเครื่องมือทำฟาร์มเก่าๆ และของกองระเกะระกะ เมื่อเห็นสภาพนั้น คนส่วนใหญ่ก็จำต้องกุมขมับ เพราะอดคิดไม่ได้ว่าการทำความสะอาดสถานที่นี้ต้องเป็นงานที่หนักและมีราคาแพงมากทีเดียว

"สัญชาตญาณสถาปนิกของผมเริ่มทำงานทันที อาคารนี้มีโครงสร้างที่ยอดเยี่ยม ผมมั่นใจว่าเราจะสามารถดึงเอาคาแรคเตอร์ของมันออกมาได้ พร้อมกับทำให้ทันสมัยขึ้น ผมจินตนาการถึงการเอาโรงนาและคอกม้าเก่ามาเชื่อมต่อกับฟาร์มเฮาส์ สร้างแผนผังที่เชื่อมต่อกันในแนวยาว อยู่ที่ว่าเราจะใช้แนวทางใดจัดการกับพื้นที่นี้ อาคารหันหน้าไปทางทิศตะวันตก รับแสงแดดตั้งแต่เช้าจรดค่ำ ด้านหลังเป็นหมู่บ้านที่คุณสามารถมองเห็นได้ไกลๆ ซึ่งทอดผ่านภูมิทัศน์ธรรมชาติอันงดงาม ที่ตั้งของบ้านหลังนี้เป็นที่ตั้งในอุดมคติ เพราะมีความเป็นส่วนหนึ่งของหมู่บ้าน แต่ในขณะเดียวกันก็มีพื้นที่ให้กับความเป็นส่วนตัวเช่นกัน"

Pawson ใช้เวลาเกือบหกปีในการปรับปรุงพื้นที่บ้าน เขาทุ่มเทและให้ความสนใจกับการสร้าง "ความเชื่อมโยง" ระหว่างโรงนาและคอกม้ากับพื้นที่อยู่อาศัย สิ่งนี้ได้นำไปสู่การพัฒนาโครงสร้างที่มีลักษณะคล้ายปีกที่กางออกไปสองทิศทาง โดยลักษณะพิเศษของการออกแบบนี้คือมีห้องครัวทั้งสองฝั่ง

"ตั้งแต่เริ่มแรก ภาพที่เราสองคนมีไว้ในใจคือสถานที่ที่ลูกๆ ของเราสามารถไปเที่ยวกับครอบครัวของพวกเขาได้ในช่วงสุดสัปดาห์ มีพื้นที่ที่ดึงดูดให้พวกเขาไปเยี่ยม ซึ่งปรากฏว่าพวกเขามักจะแวะมาในช่วงสุดสัปดาห์จริงๆ บางครั้งก็มาอยู่ยาวทั้งสัปดาห์ ที่แห่งนี้ได้กลายเป็นที่ที่เพื่อนๆ และครอบครัวมาพบปะและทานอาหารร่วมกัน ในบ้านที่ผมโตมา ครัวเป็นศูนย์กลางของบ้าน และเรามักจะทานอาหารร่วมกันเป็นครอบครัวเสมอ ลูกชายของผมชอบทำอาหาร ดังนั้นเมื่อเขามาเยี่ยม เรามักจะทานข้าวด้วยกัน ปัญหาคือเนื่องจากครัวทั้งสองห้องนั้นอยู่ห่างกันคนละฝั่ง บางครั้งคุณต้องเดินเป็นร้อยๆ ก้าวเพื่อไปหยิบนมจากตู้เย็นฝั่งหนึ่ง แล้วเดินข้ามไปยังตู้เย็นอีกฝั่งหนึ่งของบ้านเพื่อไปหยิบเนย! เป็นไงล่ะ" Pawson พูดพลางหยิบเครื่องนับก้าวออกมาจากกระเป๋า "วันนี้วันเดียว ผมเดินไปเกือบหนึ่งไมล์แล้วนะ" เขาหัวเราะ

จากที่เขาบอกเราทั้งหมด บ้านหลังนี้มีห้องอ่านหนังสือและห้องสมุดอยู่ที่ชั้นหนึ่ง และห้องนอนสามห้องพร้อมห้องน้ำในตัวอยู่ชั้นสอง อีกทั้งเกสต์เฮาส์สองชั้นที่สร้างจากคอกม้าที่ได้รับการปรับปรุงใหม่อีกยี่สิบเจ็ดห้อง

"ผมไปแวะดูตู้เสื้อผ้าของตัวเองก่อนมาสัมภาษณ์ แล้วก็เห็นว่าผมมีแจ็คเก็ตสองตัวจากยูนิโคล่ สิ่งที่ผมต้องการจากเสื้อผ้าคือคุณภาพ ซึ่งนี่ทำให้ยูนิโคล่เป็นตัวเลือกที่สมบูรณ์แบบครับ"

"การปรับปรุงบ้านเสร็จสมบูรณ์ก่อนที่จะมีการระบาดใหญ่พอดี แน่นอนว่าเวลาที่เหมาะเจาะนี้ไม่ได้เป็นความตั้งใจของเรา เราไม่มีแผนที่จะอยู่ที่นี่ตลอดเวลา แต่เมื่อเราย้ายไปอยู่พักหนึ่ง เราก็หลงรักที่นี่มาก ณ ตอนนี้ เราจะมาที่นี่ในช่วงสุดสัปดาห์และจะมาอยู่ประมาณหนึ่งเดือนในช่วงฤดูร้อน สิ่งที่โดดเด่นที่สุดของบ้านหลังนี้คือวิวด้านนอกที่ไม่ได้เป็นเพียงทิวทัศน์ที่งดงามเท่านั้น แต่ยังสะท้อนประวัติศาสตร์ที่ย้อนไปหลายร้อยปีอีกด้วย เป็นภาพแห่งความทรงจำในอดีตที่ผ่านไป และภาพชีวิตในชนบทที่ยังคงดำเนินมาจนถึงปัจจุบัน ราวกับว่าคุณกำลังดูนิทานพื้นบ้านที่กลับมาโลดแล่นมีชีวิตอีกครั้ง"

เมื่อเหลือบมองวิวจากเนินเขาไปทางทิศตะวันตก ที่ซึ่งมีแม่น้ำไหลผ่านภูมิทัศน์ Pawson ก็เริ่มครุ่นคิด

"เมื่อใดก็ตามที่เราเริ่มโปรเจกต์ใหม่ ไม่ว่าจะเป็นการก่อสร้างสิ่งใหม่หรือการปรับปรุง เราจะทำการค้นคว้าเกี่ยวกับบริเวณนั้นทั้งหมด ตั้งแต่อาคารในท้องถิ่น พืชพันธุ์ ไปจนถึงภูมิประเทศ สำหรับบ้านหลังนี้ก็เช่นกัน เราอ่านเรื่องราวประวัติศาสตร์ทุกประเภท และพอถึงจุดหนึ่ง เราก็เลือกที่จะเพิกเฉยกับทุกสิ่งที่เราค้นพบ เพราะแม้ว่าการซึมซับข้อมูลทางประวัติศาสตร์จะสำคัญมากเพียงใด คุณก็ไม่ควรปล่อยให้ประวัติศาสตร์ผูกมัดคุณไว้ ดีไซน์ของบ้านต้องมาจากตัวผมเอง และต้องมีความร่วมสมัยและทันสมัย ดังนั้นเราจะตัดสินใจเรื่องใหญ่ๆ อย่างระมัดระวัง และรอบคอบในทุกขั้นตอน เราต้องการให้งานออกแบบนี้ออกมาคงทน เป็นสิ่งที่ได้ใช้งานและเพลิดเพลินต่อไปอีกหลายชั่วอายุคน แนวคิดในการทำบ้านหลังนี้ไม่ใช่การสร้างสิ่งที่ทันสมัยและโอ่อ่า แต่เป็นการออกแบบอย่างจริงใจและมีคุณภาพสูงที่จะคงอยู่ตลอดไป"

โคมไฟออกแบบโดย Pawson ซึ่งแขวนห้อยลงมาจากหลังคา ด้านล่างเป็นโต๊ะขนาด 12 ฟุตกว้างเท่ากับริมหน้าต่าง ล้อมรอบด้วยชุดเก้าอี้ Wishbone ของ Hans Wegner

ผนังส่วนใหญ่ในบ้านใช้ปูนฉาบแบบดั้งเดิม ขณะที่ชั้นวาง หน้าโต๊ะ และเคาน์เตอร์ห้องน้ำใช้หินอ่อนลาซ่าสีขาวที่หาได้จากอุทยานแห่งชาติ Stelvio National Park ในทางตอนใต้ของเมืองทิโรล

ในมุมมองของ Pawson ประวัติศาสตร์เป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ แต่เราไม่จำเป็นต้องอนุรักษ์ของโบราณไว้เพียงเพราะว่ามันโบราณ ไม่ใช่เป็นเรื่องของการคงสไตล์เดิมเอาไว้ แต่เป็นเรื่องของการอนุรักษ์สิ่งที่มีคุณค่าที่ยั่งยืนจากมรดกทางวัฒนธรรมของเรา คือการรักษาสิ่งที่ใช้งานได้และทิ้งสิ่งที่ใช้งานไม่ได้ แนวคิดที่เป็นใจความสำคัญของวัฏจักรนี้คือ "Less is More" เรียบง่ายแต่ได้ประโยชน์สูงสุด ซึ่งเป็นหัวใจของมินิมอลลิสต์นั่นเองเมื่อกล่าวเช่นนั้นแล้ว สถาปนิกผู้ทุ่มเทอย่างมากในการตัดรายละเอียดที่มากเกินไปออกและต้องเผชิญหน้ากับประวัติศาสตร์ คิดว่าคนรุ่นหลังจะคิดอย่างไรกับอาคารที่เขาออกแบบ

"มันขึ้นอยู่กับว่าลูกค้าของผมต้องการทำอะไร แม้ว่าเป้าหมายของการออกแบบทั้งหมดของผมคือผลลัพธ์ที่อยู่เหนือกาลเวลา แต่ผมก็ได้แต่พยายามทำให้ดีที่สุด ผมหวังเพียงว่า ไม่ว่าจะใช้งานผ่านไปหลายปี อาคารของผมก็จะไม่ล้าสมัย แต่จะเป็นไปตามทุกยุคสมัยและทรงคุณค่าแก่คนรุ่นหลัง สิ่งหนึ่งที่ทำให้ผมมีความสุขมากเลยก็คือการที่ลูกๆ ทั้งสามคนขอให้ผมออกแบบบ้านให้พวกเขา ผมตื่นเต้นมากที่ได้ยินพวกเขาพูดว่า 'ให้พ่อทำให้' ถ้าลูกๆ ชื่นชอบงานของผม นั่นก็เป็นสัญญาณที่ดีที่สุดอย่างหนึ่งที่ได้จากคนรุ่นหลังแล้ว"